Bina Güçlendirme Nasıl Yapılır, Nelere Dikkat Edilmeli?

Yapı dayanıklılığını artırmaya yönelik çeşitli uygulamalar bina güçlendirme kapsamında ele alınır. Bina güçlendirme çeşitleri sayesinde bir yapının deprem gibi dış etkenlere karşı iyileştirme ihtiyacı karşılanır. Peki bina güçlendirme nasıl yapılır, bina güçlendirme aşamalarında dikkat edilmesi gerekenler nelerdir? Öncelikle bina güçlendirme nedir sorusuyla merak edilenlerin detayına inelim!

Bina Güçlendirme Nedir?

Yapının zamanla yaşlanması ve dayanıklılığını kaybetmesi, yapı güçlendirmesini zorunlu hâle getirir. Yapı güçlendirme çalışmaları, yapı zayıflıklarını azaltmak ve hasara karşı dayanıklılığı artırmak amacıyla yapılır. Özellikle deprem riskine karşı hasarlı binalara yönelik kapsamlı yapı iyileştirme çalışmalarının uygulanması şarttır. Bir dizi teknik ve aşamanın uygulandığını bina deprem güçlendirme çalışması, binanın mevcut durumuna uygun şekilde yapılır. Örneğin, kısa kolonlara sahip bir binada yatay yüklerin yaratabileceği etkilere karşı güçlendirme çalışması uygulanır.

Bina güçlendirmesi, yapısal bir mühendislik analizi sonucunda uygulamaya dökülür. Bina güçlendirme aşamalarında da yapı güvenliğini sağlamak için binaya özel analiz yapılması planlanır. Binada kullanılan malzemeler, binanın yaşı ve dayanıklılık seviyesi gibi etkenler hesaba katılarak güçlendirme çalışmasına başlanır. Farklı malzemeler eşliğinde yapılan bina güçlendirme çeşitleri, bina güçlendirme şartlarına uygun şekilde yapılır. 

Bina güçlendirmesi nedir, sorusunu yanıtladığımıza göre şimdi de bina güçlendirme çeşitlerinin ve bina güçlendirme nasıl yapılır konusuna göz atalım.

Bina Güçlendirme Çeşitleri Nelerdir?

Binanın zemin türü, mevcut durumu ve ön inceleme-analiz planına göre uygun bina güçlendirme çeşidine başvurulur. Kullanılan malzemeye göre farklı teknik ve çalışmaları barındıran bina güçlendirme çeşitleri ve özellikleri şöyledir:

• Betonarme Bina Güçlendirmesi

Binanın dış yüzeyine betonarme levhalar ve polimer malzemeler eşliğinde bir katman eklenir. Hasar görmüş veya deprem riski yüksek betonarme binalarda yapıya yeni bir beton tabakası inşa edilir. Eklenen bu tabaka, deformasyonlarını önleyerek yapı dayanıklılığını sağlar. Beton, çelik ve karbon fiber gibi yapı malzemeleriyle betonarme binanın yapı direnci arttırılır.

• Temel Güçlendirmesi

Yapı zemininin taşıma kapasitesini artırmak amacıyla temel güçlendirmesi de yapılır. Genellikle çelik ve betonarme kazıklar yardımıyla temel güçlendirilir. Temel yapı zemininde basınçlı su ile çimento karışımı enjekte edilerek yapı güçlendirme tamamlanır.

• Duvar Güçlendirmesi

Bina güçlendirme çeşitlerinden biri olan duvarların iyileştirilmesi, duvar mantolama ve duvar enjeksiyonunu içerir. Duvar güçlendirmesi kapsamında, boşluk ve çatlamalar önlenir. Çelik plaka, poliüretan köpük ve bazı izolasyon malzemeleri aracılığıyla duvarların güçlendirme aşaması tamamlanır.

• Çelik ile Bina Güçlendirmesi

Çelik bina güçlendirmesinde betonarme yapıların depreme karşı dayanıklılığını artıran teknikler kullanılır. Çelik, dayanıklılık ve basınç taşıma kapasitesi açısından yüksek bir malzemedir. Bu malzeme aracılığıyla binanın taşıma kapasitesini artırılır. Betonarme yapılar dışında yığma yapıların da depreme dayanıklı olması için çelik malzemeden yararlanılır.

• Karbon Fiber ile Bina Güçlendirmesi

Bina güçlendirme karbon fiber uygulaması, kullanılan malzemelerin karbon fiber bant ve elyaflar ile kaplanmasını sağlar. Betonarme yapılar ile birlikte çelik yapıların da daha güçlü olması adına karbon fiber esaslı malzemeler kullanılır. Hafif ve dayanıklı yapıda olan karbon fiberli malzemeler, korozyona karşı da etkili performans gösterir.

Hangi binaya güçlendirme yapılacağı da iyi bilinmelidir. Bina güçlendirme şartlarına göre binanın hasarsız olmasına gerek yoktur, yapılan analiz testleri sonucunda bina riskli yapı kapsamında ise güçlendirme çalışması yapılır. Ağır risk altındaki binalar için de genellikle yıkım kararı verilir. Peki bina güçlendirmenin aşamaları ve kullanılan teknikleri nelerdir?

Bina Güçlendirme Aşamaları ve Yapımı

Bina güçlendirme aşamaları; ön değerlendirme, teknik analiz, projelendirme ve uygulama gibi işlemleri kapsar. Binanın güçlendirilmesi için uygulanan her bir aşama, mühendislik pratiği içerir. Bu kapsamda ele alınan yapı güçlendirme aşamaları şu şekildedir:

1.Ön Değerlendirme ve Analizler

Öncelikle değerlendirme aşamasında binanın güçlendirme izni alması beklenir. Riskli binanın güçlendirme izni alındıktan sonra da yapı güçlendirme projesine başlanır. Bu aşamada, yapının mevcut durumu ele alınır ve zayıf noktaların ne şekilde iyileştirilmesi gerektiği üzerine değerlendirme yapılır. Yine yapının depreme dayanıklılığını ölçmek amacıyla da deprem testi çalışması istenebilir.

2.Güçlendirme Çeşidine Karar Verme

Yapılan ön değerlendirme ve analiz sonucunda hangi bina güçlendirme çeşidinin uygulanacağı ortaya çıkar. Bu kapsamda; kolon güçlendirme, temel güçlendirme, çelik ile güçlendirme, duvar güçlendirme veya karbon fiber tekniği uygulanabilir. Ayrıca güçlendirme çeşidine göre hangi malzemelerin ne şekilde kullanılacağına da karar verilir.

3.Güçlendirme Uygulamasına Geçme

Yapı güçlendirme aşamasının kritik noktalarından biri uygulamayı doğru yöntemler ile tamamlamaktır. Bina güçlendirmesinde uygulanan işlemler, detaylı analiz ve hesaplamalar eşliğinde yapılır. Uzman ekip ve işçiler tarafından uygulanan bina iyileştirme aşamaları, depreme karşı dayanıklılığı artırma amacını içerir.

4.Denetim ve Kontrol Testleri

Depreme dayanıklı şekilde uygulanan işlemler sonrasında, yapı güvenliğini test etmek için denetime geçilir. Yapının bütünlüğünün nasıl teminat altına alındığı ile ilgili resmi raporlar eşliğinde denetim aşaması da tamamlanır.

Az ve orta hasarlı bina güçlendirme aşamaları, bina güçlendirme hesaplaması ve maliyeti neticesinde yapılır. Binanın mevcut durumuna ve güçlendirme tekniklerine göre yapı güçlendirme maliyetinin de ne kadar olacağı açığa çıkar.

Bina Güçlendirme Maliyeti Ne Kadardır?

Özellikle depreme karşı yapı güçlendirmesi maliyeti merak edilir. Deprem Güçlendirme Derneği (DEGÜDER) tarafından belirlenen ortalama bir daire bina güçlendirme maliyeti 5.000 TL’den 250.000 TL’ye kadar değişmektedir.

Yapı güçlendirme maliyeti kapsamında devlet desteklerinden bahsetmek mümkündür. Bina sahibi ve sakinlerinin güvenli şekilde barınmaları adına çeşitli devlet teşvikleri vardır. Bu teşvikler, ödemesiz bina güçlendirme kredisi olarak geçer. Yine kentsel dönüşüm kapsamında da yapı güvenliği için destek ve kira yardımı mevcuttur.

Depreme Karşı Bina Güçlendirmesi Nasıl Yapılmalı?

Yapı güçlendirmesinin temel amaçlarından biri depreme karşı yapı güvenliğini sağlamlaştırmaktır. Betonarme yapıların bazı açılardan dezavantajlara sahip olması, deprem güçlendirmesini gerekli hâle getirir. Bu yapıların genel olarak eksiklikleri hakkında bilgi edinmek için Betonarme Yapıların Dezavantajları adlı içeriğimize göz atabilirsiniz.

Betonarme yapılardaki güçlendirme çalışmaları, analiz ve deprem riski testlerine göre yapılır. Testlere göre mevcut yapının deprem performansına uygun güçlendirme çalışması uygulanır. Betonarme yapılar ile birlikte prefabrik yapıların da depreme karşı dayanıklı olup olmadığı merak edilir. Prefabrik yapılar genellikle depreme dayanıklı çelik malzemeden yapıldığı için depreme karşı daha dayanıklıdır. Deprem bina üçlendirmede prefabrik çözümler ile deprem gibi riskli tüm unsurlardan uzaktan bir yapının keyfini çıkarmak mümkündür. Böylece ek bir iyileştirme ihtiyacı duymadan evde konforlu ve güvenli şekilde uzun yıllar yaşayabilirsiniz.

Bina güçlendirme nedir, bina güçlendirme nasıl yapılır sorusu eşliğinde bina güçlendirme yöntemlerini ele aldık. Bina güçlendirme aşaması ile beraber bir binanın nasıl yapıldığını da öğrenmek için Bina İnşaat Yapım Aşamaları adlı yazımızı da inceleyebilirsiniz.